ගිලන් හදවතට අත්වැලක් - 2 (අවසාන කොටස)

පළමු කොටස කියවුයේ නැත්නම් මෙතනින් ගොස් කියවන්න.
ගිලන් හදවතට අත්වැලක් - 1

අද එතැන් සිට ලිපියේ දෙවන හා අවසාන කොටස....

සති  8 කට පසු ඔබට සාමාන්‍ය පරිදි කටයුතු කල හැකිද?

මේ වන විට ඔබට දැඩි සංකූලතා නොමැති නම්, ඔබගේ හෘදය වස්තුවේ කැලල බොහෝ දුරට සුවතාවයට පත් වී ඇත. මින් ඔබ්බට ඔබගේ සාමාන්‍ය දෛනික ක‍්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි ක‍්‍රමයෙන් යොමුවිය හැක.

එය පහත ආකාරයට සිදු කල හැක.

01. ආහාර පාන

ඔබේ බර අනවශ්‍ය ලෙස වැඩිවීම වළක්වා ගන්න. සීනි, බත්, පාන්, අර්තාපල් සහ අනෙකුත් අල වර්ග භාවිතය අඩු කරන්න. මාළු හා සම ඉවත් කරන ලද කුකුල් මස් භාවිතයට සුදුසු වේ. අනිත් මස් වර්ග, බිත්තර භාවිතය අඩු කරන්න. 

තෙල් විශේෂයෙන්ම සත්ව තෙල් භාවිතය අඩු කරන්න. උදා :- බටර්, මාගරින්, ගිතෙල් පොල්තෙල්, භාවිතය හැකි නම් නවත්වන්න. නැත්නම් අඩු කරන්න. පමණට වඩා ආහාර ගැනිමෙන් වළකින්න. එළවළු තෙල් යොදා ආහාර පිසින්න. කෙඳි සහිත ආහාර හා එළවළු වැඩි වශයෙන් භාවිතා කරන්න.

ඔබට රුධිරයේ කොලෙස්ටරෝල් පාලනයට ආහාරය මෙසේය.

• මේද රහිත  කිරි හා කිරි නිෂ්පාදන.
• මාලූ, කුකුල් මස් (හම රහිත), බිත්තර (සුදු මදය), කරවල හා     සෝයාමීට්.
• දෙවන හා තෙවන වරට මිරිකා ගන්නා ලද පොල් කිරි. (දිය  කිරි)
• පලතුරු හා එළවළු.
• ධාන්‍ය හා ධාන්‍ය හා නිවුඩු හාල් පිටි වලින් සාදන ලද කෑම (පාන්, ඉඳිආප්ප, පිට්ටු)
• පරිප්පු, මුං ඇට, කඩල, කව්පි ආදිය.
• තේ පානය කෝපි පානයට වඩා සුදුසුය.

02. ව්‍යායාම්

හොඳම ව්‍යායාමය නම් ඇවිදීමය. වරකට මීටර 30 - 45 ත් අතර දුරක් සතියකට දින 4 - 5 ක් වත් සිදුකල යුතුය.

ශරීරය මහත් ලෙස වෙහෙසට පත් කිරීමත් (උදාඃ නිවසේ දෛනික කටයුතු නිසා) ව්‍යායාමයත් අතර විශාල වෙනසක් ඇත. එනම් මහනසි වී ගේ දොර වැඩ කටයුතු කිරීම ව්‍යායාමයකට සමකල නොහැක.

වෙහෙස දැනෙන්නේ නම් නිදි මරමින් රූපවාහිනී නැරඹීම හෝ පොත් කියවීම නොකල යුතුය.

බර වස්තු එසවීම (කිලෝග‍්‍රෑම් 15ට වැඩි) හෝ වෙනත් කාර්යයකදී වුවද පමණට වඩා වෙහෙසීම සුදුසු නැත.

මලපහ කිරීමේදී තැටමීම සුදුසු නැත. නින්දට යාමට පෙර අවශ්‍ය නම් විරේක ඖෂධයක් වෛද්‍ය අනුමැතිය පරිදි භාවිතා කල හැක.

ඉහත සඳහන් කල පරිදි ඇවිදීම සිදු කළ හැකිය. එමගින් ඔබගේ හෘදයට සැපයෙන රුධිර වාහිනී පද්ධතිය වැඩි දියුණු වීමක් සිදුවේ. මෙමගින් ඔබගේ හෘදයට ලේ ගමනාගමනය දියුණු වී හෘද වේදනා ඇති වීම අවම කර ගත හැකි අතර හෘදයට අහිතකර කොලෙස්ටරෝල් දහනයක්ද සිදුවේ.

මෙතෙක් ඔබ විසින් නොකල පඩිපේලි සහ කදු නැගීම ක‍්‍රමයෙන් සිදු කල හැක.

ව්‍යායාම මගින් ඔබගේ බර පාලනය කිරීම සිදුවන අතර මෙය අත්‍යාවශ්‍ය අංගයකි.

ඔබගේ උසට සරිලන බර පහත ආකාරයට ගනනය කර ගත හැක.

අඩි 5(150 cm) ක් උස පිරිමියෙකුගේ උපරිම බර රාත්තල් 120(54 kg) නොඉක්මවිය යුතුය.
අඩි 5(150 cm) ක් උස ගැහැණියකුගේ උපරිම බර රාත්තල් 115(51.75 kg) නොඉක්මවිය යුතුය.


මීට වැඩි වන සෑම අඟලක් සඳහාම රාත්තල් 4(1.8 kg) ක් වැඩි විය හැකි අතර මීට අඩු වන සෑම අඟලක් සඳහාම රාත්තල් 4(1.8 kg) ක් අඩු විය යුතුය.

ඉහත උපරිම බරට අඩුවෙන් ඔබගේ බර පවත්වා ගැනීමට සැලකිලිමත් වන්න.

03. රැකියාව.

කායිකව හා මානසිකව අධික ලෙස වෙහෙස කර නොවන රැකියාවක නියුතු වන අයෙකුට සති 6 - 8 පමණ කාලයකින් රැකියාවට යා හැකිය.
ඔබ කය වෙහෙසන හෝ මනස වෙහෙසන රැකියාවක නියුතු නම් රැකියාවට පෙර වෛද්‍ය උපදෙස් පතන්න.
ඔබට සමහර රැකියාවන් කිරීම සුදුසු නොවන අතර එනිසා ඔබගේ සුපුරුදු රැකියාව වෙනුවටවෙනත් සුදුසු රැකියාවකට වෙනස්වීමට ඔබට සිදුවේ.

උදා :- බර වාහන එළවීම නුසුදුසුය. සැහැල්ලූ වාහන එළවීමට හැකි රැකියාවකට යොමුවන්න.

බර එසවීම, ඇවිදීම, තල්ලූ කිරීම වැනි මස් පිඩු තදකොට තටමා වෙහෙසෙන රැකියාවක නියුතු නම් එවැනි රැකියා වෙනුවට සැහැල්ලූවෙන් කල හැකි රැකියාවක් තෝරාගත හැක.
ඔබගේ රැකියාව මානසික ආතතිය වැඩි කරන සුළු නම් එය අඩු කර ගත හැකි රැකියා අංශයකට යොමු වන්න.


04. ජීවන රටාවේ සිදුකල යුතු වෙනස්කම්.

දෛනික ක‍්‍රියාවන්
1. දුම්පානය සපුරා තහනම්ය.

2. කවර අයෙකුට වුවත් මත්පැන් පානය හිතකර නොවේ එම නිසා මත්පැනින් සම්පූර්ණයෙන් වලකින්න.

3. බුලත් සැපීමේදී දුම්කොළ භාවිතය සුදුසු නැත. (මීට අමතරව බුලත් සැපීමේදී දුම්කොළ භාවිතය මුඛ පිළිකා වලට හේතු වේ)

4. කායික සෞඛ්‍යය මෙන්ම මානසික සෞඛ්‍යයද ඉතා වැදගත්ය මානසික ආතතිය හෘදයාබාධ වැඩි කරයි. එනිසා මානසික ආතතිය අඩු කිරීම සඳහා පහත පිළිවෙත් අනුගමනය කල හැක.

උදා :- භාවනා කිරීම.
                ඝෝෂාකාරී නොවන මිහිරි සංගීතයට සවන් දීම.
        මාළු ටැංකියක මත්ස්‍යයින්ගේ චර්යාවන් නැරඹීම.

අධික කෝපය සිතෙහි කැකෑරෙන වෛරී සිතුවිලි හෘදයාභාදයට අහිතකර ලෙස බලපායි. සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී පවුල් ප‍්‍රශ්න වැනි දේ  ඕනෑවට වඩා සිතීමට සුදුසු නැත.

ස්නානය

හෘද්‍යාබාධයකින් පෙලීමේදී දියනෑමේ වරදක් නැත.
අහිතකර වන්නේ ළිඳකින් දිය ඇද ගෙන නෑම වැනි වෙහෙසකර අවස්ථාය. තවද දැඩි සීතල වතුර ස්නානයේදී රුධිර පීඩනය ඉහල යා හැකි නිසා සීතල ප‍්‍රදේශ වල ජීවත් වන උදවිය මඳ රස්නයෙන් යුත් වතුර නෑම සිදු කල යුතුය.
හෘද්‍යාබාධයෙන් සතියකට පසුව වතුර මලකින් හෝ පුරවන ලද වතුර තව කෙනෙකුගේ සහය ඇතිව නෑමේ වරදක් නැත.
මාස 3කට පසුව ඉතා වෙහසකර නොවේ නම් වෛද්‍ය උපදෙස් මත දිය ඇද ගෙන නෑම සිදු කල හැක.

වාහන ගමනාගමනය

ඉඳ ගැනීමට ආසනයක් ලබා ගත හැකිනම් සති 6කට පසුව සැතපුම් කිහිපයක් වුවද කාරයක දුම්රියක හෝ බස් රථයක ගමන් කල හැකිය.
වාහන පැදවීමේදී මාස 3ක් ඉක්මයාමෙන් පසු සැහැල්ලූ වාහාහනයක් පැදවිය හැකිය. යතුරුපැදියක් මාස 6කට පමන පසුපැදවිය හැකිය.පාපැදියකින් කදු පෑගීම බර දමා පෑගීම සුදුසු නැත.
බර වාහන ඔබට ජීවිත කාලයටම පැදවීම සුදුුසු නොවේ. (ලොරි, බස්*

05. ලිංගික සෞඛ්‍යය

හෘදයාබාධයකදී අවම සති 6ක් ගත වන තුරු ලිංගික සංසර්ගයේ යෙදීම සුදුසු නැත. ඉන් පසු ඔබට සංකූලතා නොමැති නම් ඒ කෙරෙහි යොමු විය හැක.
දල වශයෙන් ඔබට මහන්සියට පත් නොවී යම් දුරක් එක දිගට හැකි නම් පමණක් ඔබගේ සුපුරුදු ලිංගික සහකරුවා හෝ සහකාරිය සමඟ එක් විය හැක.

මෙහිදී ඔබ රාත‍්‍රියට බර ආහාරයක් ගත් විට හෝ මහන්සියක් දැනෙන අවස්ථා වලදී ලිංගිකව එක් වීම සුදුසු නැත. මෙලෙස සතියකට දෙවරක් හෝ තුන් වරක් ලිංගිකව එක් වීම හානිකර නොවේ.
ලිංගික එක්වීමේදී පපුවේ වේදනාවක් ඇතිවේ නම් ඊට පෙර GTN පෙත්තක් දිවයට තබාගැනීම කල හැකිය.

06. සායනයකට සහභාගි වීම හා ඖෂධ.

ඔබට රෝගයක් වැළදී සුවවූවා නොව ඔබගේ රෝගය පාලනය කලා පමණි. ඔබට මෙම රෝගය සමඟ ජීවිත කාලයක් ජීවත් වීමට සිදු වන අතර මෙවැනි තත්වයන් ඉදිරියේදීද ඇති විය හැකි අතර එහි සංකූල තත්වයන් වුවද ඇතිවිය හැක.

එම නිසා මෙම තත්වයන් මගහරවා ගැනීමට සායනික උපදෙස් පිලපැදීම හා ඖෂධ භාවිතය අත්‍යාවශ්‍ය වේ. ඔබගේ ඖෂධ භාවිතය වෛද්‍ය උපදෙස් මතම පමණක් වෙනස් කල හැකි අතර යම් ඖෂධයකින් ඔබට අතුරු ආබාධ තත්වයක් ඇති යැයි හැෙඟ් නම් වෙවද්‍යවරය් සමඟ සාකච්ඡා කරන්න.

ඔබට සායනයට පැමිණීමට දිනක් අතපසු වුව හොත් වහාම එම ඖෂධ ෆාමසියකින් ලබාගෙන ඊළඟට එළැඹෙන පළමු සායන දිනයේදී සායනයට සහභාගි විය යුතුය. ඔබගේ පහසුව සඳහා ඔබ නිවසට ආසන්න රොහලකට ඖෂධ ලබා ගැනිමට මාරුකර ගත හැකිය.

සායනයට සහභාගි වන සැම මොහොතකම අදාල බෙහෙත් ප‍්‍රමාණය නියමිත වෙලාවට  භාවිතා කර පැමිණෙන්න.

උදා :- අධි රුධිර පීඩනය පාලනය.

ඔබට දියවැඩියාව ඇතිනම් ලේ වල සීනි පරීක්ෂාවක් කරගෙන පැමිණිය යුතුය.

මාස 6කට වරක් වත් කොලෙස්ටරෝල් පරීක්ෂාවක් කරගත යුතුය.

බොහෝ ඖෂධ රෝහලෙන් නොමිලේ සැපයෙන අතර රෝහලේ නොමැති වන ඖෂධ ෆාමසියකින් මිලදී ගෙන භාවිතා කිරීමද අත්‍යාවශයය.

ඖෂධ තබාගැනීමේදී කුඩා බෝතල් වැනි අසුරන වලවෙන වෙනම බෙහෙත් ලේබල් කර කුඩා ළමුන්ට අසු නොවන සේ තබා ගන්න.

ඔබ ගන්නා ඖෂධ පිළිබඳව දැනීමක් ඔබට තිබීමද අත්‍යාවශ්‍යය. එනිසා ඔබ භාවිතා කරන ඖෂධ වල නාමයන් හා මාත‍්‍රාවන් ඔබට පුරුදු භාෂාවකින් ලියාතබා ගැනීම අවශ්‍ය වේ.

ඔබට පපුවේ වේදනාවක් ඇති වූ විට දිව යට තැබීමට නිර්දේශිත පෙති අඳුරු පැහැති කුඩා බෝතල් කුප්පියක අසුරා තබන්න. එයට කපු පුළුන් දැමීමෙන් වලකින්න. මසකට වරක් බෝතලයේ බෙහෙත් අළුත් කරන්න. 

ඔබට හෘද්‍යාබාධය වැළඳුන අවස්ථාවේ ඇති වූ වේදනාවට සමාන පපුවේ වේදනාවක් දැනුන විට දිව යට පෙත්තක් තබා විවේකීව හා සන්සුන්ව සිටින්න. විනාඩි 10 - 15 ක් තුලදී වේදනාව අඩු නොවේ නම් තව පෙත්තක් තබන්න. එයටද අඩු නොවුනහොත් වහාම ළඟම ඇති රෝහල කරා යන්න.

හෘද රෝගියෙකු හට පොදුවේ භාවිති කිරීමට සිදු වන ඖෂධ සමහරක් පහත දැක්වේ. ඒවායේ නම් හා මාත‍්‍රාවන් මතක තබා ගැනීමට උත්සාහ කරන්න.

උදා - ඇස්පිරින්

ක්ලොපිඩෝග්රල්

ඇටෝවාස්ටැටින් හෝ සිම්වාසටැටින්

ISMN හෝ ISDN

ඇටෙනලෝල් හෝ කාවෙඩිලෝල් හෝ ඩිල්ටියසිම්

කැප්ටොපි‍්‍රල් හෝ එනලොපි‍්‍රල් හෝ ලොසාර්ටන්

මින් මතුවට ඔබ හෘද රෝගියෙකු බව සැබෑය. තවද එනිසාම ඔබ හට සමහර ක‍්‍රියාකාරකම් සීමා කිරීමටද සිදුවේ. නමුත් එයින් ඔබ අධෛයට පත් විය යුතු නැත. ඒ මන්ද යත් ඔබගේ රෝගය මනා ලෙස පාලනය කිරීමට විවිධ ප‍්‍රතිකාර ක‍්‍රම නොඅඩුව පවතින නිසාය. අවශ්‍ය වන්නේ ඔබගේ කැපවීම සහ මනා දායකත්වය පමණි.

ඒ අනුව ඔබගේ පූර්ණ දායකත්වය ලැබෙන්නේ නම් ඔබගේ වෛද්‍යවරයා හට ඔබගේ රෝගය මනා ලෙස පාලනය ඉතා පහසුවෙන් සිදු කල හැකි අතර එමගින් ඔබ හට පී‍්‍රතිමත් හා නිරෝගිමත් ජීවිතයක් ගත කිරීමට මඟ පාදා ගත හැක.

මේ උපදේශන මාලාව ඔබට රෝගය හා ප‍්‍රතිකාර පිළිබඳව දල අවබෝධයක් ලබා දීම සඳහා වන අතර ඔබට අවශ්‍ය වැඩි විස්තර දැන ගැනීමට ඔබගේ වෛද්‍යවරයා සමඟ සාකච්ඡා කරන්න.

ගිලන් හදවතට අත්වැලක් - 1

වෙනදාට වඩා අද මදක් වෙනස් අකාරයකට ලිපියක් ගෙන එන්න තමයි මේ ආරම්භය ගන්න යන්නෙ. මීට වසර කීපයකට පෙර එනම් තෙවන වසර වෛද්‍යය ශිෂ්‍යයෙක්ව සිටියදී ගොඩක් වටිනා සමාජ සත්කාරයකට සම්මාදම් වීමේ අවස්ථාවක් ලැබුනා. 

රාගම (උතුරු කොළඹ ) ශික්ෂණ රෝහලේ K. තිරුමාවලවන් කායික රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයතුමන්ගේ උපදෙස් හා අනුශාසකත්වය යටතේ එවකට ආධුනික කායික රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකුව සිට දැනට බිබිල මූලික රෝහලේ සේවය කරන ධම්මික කායික රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයතුමා විසින් රෝගීන් වෙත ලබා දීමට පිළියෙල කරන ලද කුඩා පොත් කිහිපයක් නිර්මාණයට උපකාරවීමට මටද අවස්ථාව ලැබුනා.

ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වුවද අත්‍යාවශ්‍යම කරුණු කැටි කර එම පොත් කිහිපය නිම කිරීමට වසරක පමණ කාලයක් ගත වුනා.

ඉන් පළමු පොත් පිංච වන "ගිලන් හදවතට අත්වැලක්" අද සිට ලිපි දෙකක් ලෙස ඔබ වෙතට ලබා දීමට තමයි මේ සූදානම් වන්නේ.

ඉතින් මේ සඳහා අවසරය ලබා දීමෙන්ද මෙම උත්සාහය පිලිබඳ සතුට පල කරමින් මා දිරිමත් කල තිරුමාවලවන් කායික රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයතුමන් හා ධම්මික කායික රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයතුමන් යන වෛද්‍යයවරු දෙපලට මාගේ ඉමහත් ස්තූතිය පල කරමින් ලිපිය මෙසේ ආරම්භ කරන්නම්! 

ගිලන් හදවතට අත්වැලක්

හෘදයාබාධයක් යනු කුමක්ද?

හෘදයාබාධයක් යනු හෘදයේ මාංශ පේෂි සදහා රුධිරය සැපයෙන නහරයක සිදු වන විපර්යාසයක් නිසා රුධිර සැපයුම අඩාල වීමෙන් හෝ ඇනහිටීමෙන් හෘදය වස්තුවේ කොටසක් හානියට පත් වීමයි. මෙය සති 6 සිට 8කට කාලයක් ඇතුලත කැළලක් ඇති වීම මගින් සුවවන නමුත් එය හුදෙක් කැළලක් මිස කි‍්‍රයාකාරි මාංශ පේෂී කොටසක් නොවේ.

එනිසා වැදගත්කම - නැවත වරක් හෘදයේ වෙනත් කොටසකට මෙවැනි සිදු වීමක් වීම වළක්වා ගැනීමයි.

ඔබට හෘදයාබාධයක් ඇතිවූයේ ඇයි?

මේ සඳහා හේතු තුන් ආකාරයකි.

A.  ප‍්‍රබල ලෙස බලපවත්නා වෙනස් කල නොහැකි සාධක.

වයස - පිරිමින් සඳහා වයස 50ට වැඩි නම්
         ගැහැනුන් සඳහා වයස 55ට වවැඩි නම් (ආර්ථවහරණයෙන් පසු) 

ආරය - මව පියා හෝ සහෝදර සහෝදරියන් හෘදයාබාධයෙන් පෙලෙයි නම්.

B. ප‍්‍රබල ලෙස බලපානමුත් යම්තාක් දුරකට වෙනස් කර පාලනය කරගත හැකි සාධක.

• දුම්බීම.
• කොලෙස්ටරෝල් අධික බව.
• දියවැඩියාව.
• අධිරුධිර පීඩනය.
• තරබාරු බව .
• මානසික ආතතිය.
• සිරුරට ව්‍යායාම මද බව.

රෝගියෙකු ලෙස ඔබගේ වගකීම වෛද්‍ය උපදෙස් පිලිපැදීමෙන් මෙම අවදානම්  තත්වයන්  පාලනය කර  ගැනීමයි. මෙමගින්  ඔබගේ  රෝගය සඳහා ඖෂධ වලින් ලබනවාට වඩා වැඩි පාලනයක් අවදානම් තත්ව පාලනය තුලින් ලබා ගත හැකි බව සැලකිය යුතුයි.

C. මීට අමතරව වෙනත් රෝගී තත්වයන්ද බලපෑ හැකි අතර එවන්නක් ඇත්නම් වෛද්‍යවරයා ඔබව විශේෂයෙන් දැනුවත් කරනවා ඇත.

ඔබට ඇතිවූ හෘදයාබාධය සුවකර ගැනීමට ඔබගෙන් ඉටුවිය යුතු කාර්යය කුමක්ද?

වෛද්‍ය ප‍්‍රතිකාරය රෝගය පාලනයට ප‍්‍රධානතම සාධකය නොවන අතර ඔබගේ කාර්යභාරයද ඒ හා සමානවම වැදගත් බව අමතක නොකරන්න.

දළ වශයෙන් ඔබ පහත දැක්වෙන අකාරයට කටයුතු කිරීම ඉතා වැදගති වන්නේය.

මුල් දින 2 (මුල් පැය 48 ඇතුලත)

 පූර්ණ ඇඳ විවේකය මගින් කායික විවේකයද මානසික විවේකයද අත්‍යාවශ්‍යය.

 වැසිකිලි යාමටවත් ඇඳෙන් බැසීමට නොහැකි අතර ඇඳට සපයනා භාජනයකට මල මුත‍්‍රා කිරීම කල යුතුය.

 බොහෝ විට ඝන ආහාර නොදෙන අතර මුල් පැය 24න් පසුව ඔබට දියරමය ආහාර ලබාදීමට වෛද්‍යවරයා අවසර දෙනවා ඇත. (උදේ කිරි තේ, දියරමය සුප්)

 දෙවන දිනයේදී ඔබට වෛද්‍ය උපදෙස් මත ඇඳේ වාඩි වී සිටීමට හැකිවනු ඇත.

3වන දිනය

 ඔබට හෘද වේදනාව නැති නම් සංකූලතා තත්වයන් නොමැතිනම් ඇඳෙන් බිමට බැස පුටුවක වාඩි වී සිටීමට හැකිය. අපහසුවක් නොමැතිනම් ඇඳ වටා ඇවිදිය හැකිය.

 අර්ධ ඝන ආහාරයක් ඔබට ගත හැකිය. (කැඳ,ඝන සුප්)

4 වන දිනය.

 වේදනාවක් හෝ සංකූලතාවයක් නොමැති නම් ඔබට ඇඳෙන් බැස ඇඳෙන් අඩි කිහිපයක් ඔබ්බට ඇවිදීයමට හැකිය. ඔබට අපහසුතාවයක් නොමැති නම් වැසිකිලිය වෙත රෝද පුටුවකින් හෝ ක‍්‍රමක‍්‍රමයෙන් ඇවිදගෙන යාමට අවසර දෙනු ඇත. (සහකරුවෙකු සමග)

 මෙහිදී ඔබගේ පහසුව සඳහා ඥතියෙකු හෝ හිතවතෙකු ළග තබා ගැනීමට අවසර ලැබිය හැක.

 සැහැල්ලූ ඝන ආහාරයක් සීමා සහිතව ගතහැක. ( ඉදිආප්ප, බෙරි කරන ලද බත්, නූඞ්ල්ස්)

 වැදගත් - වැසිකිලි යාමේදී මලබද්ධයට තැටමීම වැනි තත්ව හෘදයට ඉතා අහිතකර විය හැකි අතර මෙවැනි තත්වයන් ඇත්නම් වෛද්‍යවරයාට වහාම දන්වන්න.

5 වන දිනය.

 පපුවට වේදනා හෝ මහන්සි නොමැති වන සීමාව තුල වැසිකිලියාම, ඇවිදීම, ඇඳෙන් බැස ඇඳෙන් අඩි කිහිපයක් ඔබ්බට යාමට ඔබට හැකිය.

 ඔබට වේදනාවක් හෝ මහන්සියක් දැනේ නම් ඒ බව වෛද්‍යවරයාට දන්වන්න.

 ඔබට සාමාන්‍ය පරිදි හෘද රෝගියෙකුට ගැලපෙන ආහාරයක් ගත හැකිය.

 ඔබට සංකූලතාවයන් නොමැති නම් පමණක් නිවසට යාමට අවසර දෙනු ඇත.

 රෝහලෙන් පිටවී යන විට ඔබට ලබාදෙන රෝග විනිශ්චය පත හා ECG හා X-ray වැනි අනෙකුත් පරික්ෂණ වාර්තාවන් ඉතා සුරැකිව තබා ගත යුතු අතර පසු දිනෙක ඔබ සායනයට පැමිණෙන විට අනිවාර්යයෙන් ඒවා රැගෙන ආ යුතුය.

 ඔබට සංකූලතා තත්වයන් පවතී නම් දින 5කට වැඩි කාලයක් රෝහලේ සිටීමට සිදුවන අතර එම කාලය ඔබගේ රෝග ස්වභාවය මත තීරණය වනු ඇත.

වැදගත් -මේ වන විට ඔබ ඔබගේ ජීවිතයට පවතින දැඩිම අවධානම් කාලය පසුකලා පමණි. පූර්ණ සුවය ලැබීමට අවම වශයෙන් සති 6ක පමණ කාලයක්වත් ගතවේ.

නිවසට බැහැරව යාමෙන් පසුව ඔබ කල යුත්තේ කුමක්ද?

පළමු සතිය   


ඔබගේ නිවස තුල වෙහෙසට පත් නොවන සීමාව තුල එහා මෙහා ගමන් කල හැක.


බර ආහාර ගැනීමෙන් සහ එකවරකට අධික ලෙස ආහාර ගැනීමෙන් වලකින්න.
(මෙතැන් පටන් ඔබට ගැලපෙන ආහාර වට්ටෝරුව පිලිපැදිය යුතුය.)

වැදගත් - 
පූර්ණ සුවය ලබන තෙක් අවම වශයෙන් සති 6ක කාලයක් වත් ඔබගේ රැකියාවේ නියැලීමට හෝ ලිංගික කටයුතු වල යෙදීම සුදුසු නොවේ.

දෙවන සතිය

ඔබ නිවසේ සහ ගෙවත්තේ වෙහෙසට පත් නොවන ලෙස ඇවිදිය හැකිය.
මේ සතිය තුල ඔබගේ වෛද්‍ය වාර්තා සමග වෛද්‍ය සායනයේදී වෛද්‍යවරයා මුණගැසිය යුතුය.

වැදගත්-
සායනයට යාමේදී වැඩිදුර ඇවිදීම, පඩි පේලි නැගීම, බර රැගෙන යාම අහිතකර බැවින් හැකි සෑම විටකම එවැනි දෑ කිරීමෙන් වලකින්න. සායනයට පැමිණීමේදී ඔබගේ සහයට කෙනෙකු සමග පැමිණෙන්න.

තෙවන සතිය

මෙතැන් සිට වෙහෙසකර නොවන සුළු වැඩ කටයුතු කල හැක.

උදා -නිදන ඇඳ සැකසීම.
අඩි කිහිපයක් අතු ගෑම.
ඔබගේ පිගාන කෝප්පය සේදීම.

සිව්වන සතිය 

නිවස තුලදී ඇදුමක් සේදීම, ඉස්ත‍්‍රික්ක කිරිම වැනි වෙහෙසකර නොවන සුළු වැඩ පලක් කළ හැක. ගෙදර මිදුලේ ඉතා සුළු ඉඩ කඩ ප‍්‍රමාණයක් අතුගෑම වැනි වැඩක් කල හැක.


අසල් වැසි නිවස ඔබ නිවසේ සිට සුළු දුර ප‍්‍රමාණයක වේ නම් ඒ තාක් ඇවිදීම කල හැක.
(උදා - උපරිම ලයිට් කණු දෙකක් අතර දුර ප‍්‍රමාණයක්)


පස්වන සතිය 

තැනිතලා පොලවේ වැඩි දුර ප‍්‍රමාණයක් වෙහෙසකර නොවන සීමාව තුල ක‍්‍රමක‍්‍රමයෙන් තවත් කෙනෙකු සමග ඇවිදීම සිදුකල හැක.
උදා ඃ කඩයට යාම.

ඔබ ඇවිදීමේ දී ඨඔභ පෙති සහිත බෝතලය ඔබ ලඟ තබා ගන්න. පපුවට වේදනාවක් දැනුනේ නම් වහාම නැවතී දිවයට පෙත්තක් තබාගෙන වාඩි වී විවේකීව සිටින්න. වහාම වෛද්‍යවරයා හමු වන්න.

ඇවිදීමේදී

• වේගයෙන් නොඇවිදින්න.
• පඩිපේලි කදුගැට නැගීම සිදු නොකරන්න.
• බර ඔසවාගෙන යාමෙන් වලකින්න.
• ඔබ මහල් නිවසක, පදිංචිව සිටින්නේ උඩ මහලේ නම් පලමු මහලේ වාසය කිරිමට කටයුතු යොදා ගැනීම මැනවි.

නොවලැක්විය හැකි හේතුවක් මත උඩුමහලේ සිටීමට සිදුවේ නම් වරකට පඩි තුනක් පමණ වන සේ සහායකයෙකු සමඟ ක‍්‍රමයෙන් පඩි නැගීම සිදුකල යුතු අතර පඩිපෙල නැගිමේ වාර ගණන සීමා කරන්න.

හයවන සතිය

මෙම සතියේදී ඔබට ඇවිදීම සුළු වැඩ පල කිරිම වැනිදෑ සාමාන්‍ය පරිදි සිදු කිරිමට හුරු වන්න.
මේ අවස්ථාව වන විට, එනම් දෙවන වර සායනයට සහභාගී වීමේදී ඔබගේ වෛද්‍යවරයා සමඟ රැකියාවට යාම සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා කරන්න.
උදා - කය නොවෙහෙසන්නා වූ රැකියාවක නියුතු නම් ඔබගේ රැකියාවට පිටත් විය හැක.

6 - 8 සතිය

මින් පසුවට ඔබගේ දෛනික ක‍්‍රියාකාරකම් හා ව්‍යායාම කෙරෙහි ක‍්‍රමයෙන් අවතීර්ණ විය හැකිය.

• වේගයෙන් ඇවිදීමට උත්සාහ කල හැකිය.
• දිනකට විනාඩි 30- 45 ක කාලයක් සැහැල්ලූ ව්‍යායාම් වල නිරත වන්න.

උදා - ඉක්මන් ගමනින් ඇවිදීම.

මස් පිඩු තදකොට තැටමීමෙන් සිදුකරන ව්‍යායාම වල නිරත වීම සුදුසු නොවේ.
උදා - බර ඉසිලීම, කදු නැගීම,දිග හැරිම් ව්‍යායාම.
මෙලෙස සතියකට දින 4 - 5 ක් වත් ව්‍යායාම කල යුතු වේ.

සති 8 කට පසු ඔබට සාමාන්‍ය පරිදි කටයුතු කල හැකිද?
මෙතැන සිට ඉතිරිය ඊලඟ ලිපියෙන් ගෙන එන තුරු ඔබට සුවබර දවසක්!

දෙවනි කොටසට....
ගිලන් හදවතට අත්වැලක් - 2 (අවසාන කොටස)

ආදරණීය මට්ටුව....!

"අඩෝ අරකි නේද ඉන්නෙ බං පිස්සුවක්නෙ!, 
දැන් ඉතිං ස්ටෝරිය මොකක් වුනත් අවුලක් නෑ ෆිල්ම් එක ඉවර වෙනකල්ම බලා හිටිය හැකි" ඇටයා චිත්‍රපටයේ මුල් රූපරාමු දකිත්දීම බෙරිහන් දෙන්නට විය.

"කට වහගෙන හිටපංකො ගොනෝ, සබ්ටයිටලුත් නෑ මූ මෙතන මොර දෙනකොට කියන දෙයක් ඇහෙන්නෙත් නෑ"
ඊළඟට ජිලාය.

"උඹත් ඒකමනෙ කරන්නෙ! තොපි එක්ක ෆිල්ම් බලනවට වැඩිය හොඳයි! නිලන්ත කන් කෙඳිරි ගාන්නට විය.

ඒ සමඟම ඔහුගේ දුරකථනය නාද විය.

"අහ් ප්‍රියම්බිකාව නේද? පල පල දැන් ඉතිං කොහොමත් උඹ ෆිල්ම් එක බලල ඉවරයිනෙ! මල නෙලල වරෙන්, අපි මේක ඉවරයක් කරන්නම්" ඇටයා සවුත්තුව දාන්නට විය.

නිලන්තගේ මුහුන එතරම් හොඳ නැත.

"ඕක පොඩ්ඩක් නවත්තන්පංකො, කෑගහන්න එහෙම එපා ගොන්නු ටික වගේ"

"ආ හෙලෝ සුජී, අනේ කෙල්ලෙ හදිස්සියෙ assignment එකක් ඉවර කරනව. මම රෑ වෙලා ගන්නද?

ඕකේ සුජී, ෂුවර් ෂුවර් ගන්නවා, තියනවා හොඳෙ! බුදුසරණයි!

"යකෝ මූ දියුණු වෙලා තියන තරම්! ඉඳපංකෝ ප්‍රියන්බිකාව හම්බුනාම වැඩේ අල්ලලා දෙන්න" ජිලා නිලන්ත භය කිරීමට පැවසීය.

"පිස්සුද ජිලෝ! උඹ ඉතිං මගෙ බොක්කනෙ, හොඳ එකා වගේ බාල්දි පෙරලන්නෙ නැතුව හිටපං.
"ඔන්න ඕක දාපල්ලකො ඉක්මනට"

චිත්‍රපටය නරඹා රත්‍රී ආහාරය ගත් පසු නිලන්තට තද නිදිමතක් දැනෙන්නට විය. සුජීවාගේ ඇමතුම පැමිණියේ ඒ සමඟමය.

"හෙලෝ සුජී, අම්මෝ දැන් තමා ඉවර උනේ. 
ඔලුවෙ කැක්කුමකුත් හැඳුනා ඒක කරන්න ගිහින්. 
ඉන්න බෑ ඔලුව රිදෙනවා. පොඩ්ඩක් නිදා ගත්තා නම් හරි යයි. 
ඔයා මොකද කරනේ? අද පාඩම් කලාද?

"අහ් නෑ නෑ කමක් නෑ කතා කරමුකෝ ටිකක්"

"හ්ම්ම් කමක් නැද්ද ඩියර්"

"එහෙනම් මම නිදා ගන්නද? ගුඩ් නයිට්! බුදුසරණයි!

හ්ම්ම් මේ කෙහෙල්මල් නිදිමතක් ආවනෙ නැත්නම් ටිකක් වෙලා කතා කරන්න තිබුනා. යැයි සිතූ නිලන්ත එසැණින් ඇඳට පැන නින්දට වැටින.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~ 

"මොකද බං කෝල් එකෙන් පස්සෙ මූණ එල්ල ගෙන?" කුමාරය දෙහි කැපුවද මොහොකට හරි?"

සුජීවා කල්පනාවක සිටිනු දුටු කල්පි ඇසීය.

"බණින්න හරි ටිකක් වෙලා කතා කරනව නම් මොකද කල්පියෝ, එයාට මාව එපා වෙලාද කොහෙද"
සුජී අඩන්නට සැරසෙයි.

"හා හා මූණ බෙරි කර ගන්නෙ නැතුව කියපංකෝ මොකද වෙලා තියෙන්නෙ කියල, ඇයි මුකුත් ආරංචියක් වත් ආවද?"

" නෑ නෑ එහෙම දෙයක් නෙවෙයි, එයා දැන් කතා කරනව අඩුයි. හැමදාම මොකක් හරි කියල ඉක්මනට තියනව"

"ආ ඕකද, උඹත් ඉතිං වද දෙනවනෙ ඒකට. ඔහොම පැය ගණන් හැමදාම ෆෝන් එක එල්ලිලා ඉන්න එක පුරුද්දකට ගන්න එපා මෝඩියේ. කොල්ලො ටිකක් නිදහසේ ඉන්නයි කැමති, ඔය කොල්ලෝ සෙට් එක එක්ක ඉන්නන්නෙ බලන්නෙ."

"පොඩ්ඩක් කොල්ලගෙ ලයිෆ් එකත් තේරුම් ගණින්, හැම එකටම සැක කරන්න ගන්නෙ නැතුව.
හැබැයි ඉතිං කුමාරයත් ඔයිට වැඩිය උඹ ගැන හිතන්න ඕනෙ තමා"
"හ්ම්ම් මම ඕකට බේතක් කියන්නම්කෝ, පරෙස්සමට පාවිච්චිකරපන් හැබැයි"
දඟකාර සිනහවක් මුවඟට නගා ගෙන කල්පි පැවසීය.

සුජීවාද කුතුහලයෙන් යුතුව ඇයට සවන්දිනි.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~ 

"හම්මෝ .. යාන්තම් වැඩ ටික ඉවරයි!"

නිලන්තගේ සිතට සහනයක් දැණින සති ගණනක සිට කල්දම දමා සිටි assignment එක ඔහුට හිසරදයක් වී තිබූවකි. මේ සමඟම ඔහුට සිහි වූවේ සුජීවාය. 
"හරියට කතා කරන්නත් බැරි උනා පහු ගිය ටිකේ, තරහ ගිහින්ද දන්නෑ"

දීර්ඝ ඇමතුමක් ගැනීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් නිලන්ත සුජීවාට ඇමතුමක් ගත්තේය. 
පිලිතුරු දීමක් නැත.
නැවත වරක් ඔහු උත්සාහ කලේය.
එවර කෝල් වේටින්ය.

නිලන්ත යලි කල්පනාවට වැටිණැ. 
"සුජිත් එක්ක වීක් එන්ඩ් එකට කොහේ හරි යන්න ඕනෙ."
හිතට ලැබුණ නිදහස ඇය හා භුක්ති විදීමට නිලන්ත විවිධ සැලසුම් මවන්නට විය. පැය කාලකට පමණැ පසු යළි ඇමතුමක් ගැනීමට උත්සාහ කලේය.

තාමත් කෝල් වේටින්ය.

"හ්ම්ම් නාල ආවනම් හරි, නිලන්ත කිලිටි රෙදි ගොන්නක්ද ගෙන බෝඩිමේ ළිඳ වෙත පා නැගීය.

පැයකට පමනැ පසු නිලන්ත යළි සුජීවාට ඇමතීය.

"අපෝ මෙයාට කෝල් එකක් ගන්න තියන අමාරුව"
නිලන්ත විහිලුවෙන්ම ඇසීය.

"ආනේ සොරි අයියා, අපෙ චූටි අයිය කතා කලා"

නිලන්ත කල්පනාවට වැටින , චූටි අයියා යනු ඇයගේ ඥාති සොහොයුරෙකි.

මෙලෙස ආරම්භ වූ සංවාදය විනාඩි දහයක් පමණ දිගට ගියේය.

"අනේ අයිය දැන් උයන්න ඕනෙ, ඔයා රෑ වෙලා ගන්න"

හා සුජී මම දහයට විතර ගන්නම් එහෙනම්"

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~ 

රාත්‍රී දහය පසු වුවද සවස නිදාගත් බැවින් නිලන්තට නිදිමතක් නොවාවේය.
අද නම් සුජී සමඟ රෑ වනතුරු කතා කල හැකි යන බලාපොරොත්තුවෙන් ඇමතුමක් ගත්තේය.

කෝල් වේටින්ය

"මෙයා දැන් හරි බිසී නෙ" නිලන්තට නොරිස්සුමක් දැණින.

පැය භාගයකට පසුත් එසේමය. නිලන්ත මදක් කලබල විය.
"කාගෙන්ද අප්පා මෙච්චර කෝල්?"

ඒ සමඟම සුජී අමතන්නට විය

"හෙලෝ"
කාගෙන්ද සුජී ඔයාට ඔච්චර දිග කෝල් එන්නෙ?"

"ආ ඉස්කෝලෙ පරණ යාලුවෙක් අනේ, කොහෙන්ද නම්බර් එක හොයා ගෙන, ඉතිං ටිකක් ආගිය තොරතුරු කතා කලා"
"හප්පා කනත් රිදෙනවා, බැට්‍රිත් ලෝ වෙලා"

"හ්ම්ම් එහෙනම් අපි හෙට කතා කරමු නේද?" නිලන්ත නොරිස්සුම යටපත් කරගෙන පැවසීය"

"හා අයියා, ගුඩ් නයිට් ! බුදු සරණයි!"

"ගුඩ් නයිට් ! බුදු සරණයි!"

නිලන්තගේ හිතට හරි නැත. 
"සුජී වෙනස් වෙලාද?, පහු ගිය ටිකේ සුජීට වැඩිය කතා කරන්නත් බැරි වුනා"
"හෙට හම්බ වුනාම කොහොම හරි ශේප් කර ගන්න ඕනෑ"

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~~ ~ ~ 

සුජී හා නිලන්ත හමු වුනේ සති දෙකකට පමණ පසුවය.

කල්පි මොනවා කීවත් නිලන්ත අසලට වූ පසු තම ආදරය පාලනය කර ගත නොහැකි යැයි සුජීවාට සිතිණි. කලකට පසු ඔහුව හමු වූ ඇය හිත යටින් සතුටින් ඉපිලෙමින් සිටී. නමුත් ආයාසයෙන් ඒ බවක් නො අඟවා ඒ මේ අත බලමින් නොසැලකිල්ලෙන් මෙන් සිටියාය.

නිලන්තට ඇයගේ හැසිරීම තවත් සිතේ බය වැඩි කරවයි.
"දැන් සුජීට මාව එච්චර අගයක් නෑ" ඔහුට සිතිණ.

"සුජී ඔයා අමුතු වෙලා" බැරිම තැන නිලන්න්ත ඇසීය.

ඔහුගේ හඬේ වේදනාත්මක බව හොඳින් සුජීට දැණින. තවත් නම් මේ සෙල්ලම කල නොහැකි යැයි සුජීට සිතිණ.

"මම?, ඇයි ඔයා එහෙම කියන්නෙ? මම ඉතිං හැමදාම හිටිය විදිහම තමා. ඔයා තමයි අමුතු වෙලා තියෙන්නෙ දැන් කාලයක ඉඳන්"

නිලන්තට එයින් කාරණය අනුමාන කල හැකි විය
"අම්මෝ කෙල්ලට තරහ ගිහින් තමයි"

"අනේ සොරි සුජී, මම ආත්මර්ථකාමී වුනා තමා. ඔලුවට වැඩ වැඩි වුනහම මට මොනවත් කරන්න හිතෙන්නෙ නෑ සුජී.
මට ඔයත් එක්ක කතා කරන්න ආස නිදහසේ මුලු හිතින්ම කතා කරන්න පුලුවන් වෙලාවට. වැඩ ඔලුවෙ තියෙන කොට කතා කරන්නවත් නිදහසක් නෑ වගේ"

හැමදාමත් මෙන් නිලන්ත අවංක හඬින් පැවසීය.

සුජීවාට කල්පිව අමතක විය.

"මම දන්නව අයියා. මම ඉතිං වෙන කාත් එක්ක කතා කරන්නද. 
දවසෙම දේවල් එකතු කරගෙන බලාගෙන ඉන්නෙ ඔයාට කියන්න. ඒ බැරි වුනහම හිතට දුකයි.
ඒත් මට තේරෙනව ඔයාටත් වැඩ ගොඩයිනේ. 
ඒත් ඔයාට මට ඕනෙම දෙයක් කිව්ව හැකිනේ අයියේ, බොරු කියල මඟ අරින්නෙ නැතුව. ඉතිං ඔයාට කතා කරන්න බැරි වෙලාවට ඇත්තමටම කාරණේ කියන්න, මට ඉතිං මගෙ අයියව හොඳට තෙරෙනවනෙ."

"ඔව් සුජී ප්‍රොමිස් මම ආයෙ එහෙම කරන්නෙ නෑ, එක නෙවෙයි අර යාලුවා ආයෙ කෝල් කලේ එහෙම නැද්ද" නිලන්ත ඇසීය

සුජී හොර සිනහවක් පා
"ආ එයාද, එයා ඇහුවා එයාව බඳින්න කැමතිද කියල"

නිලන්තගේ ඇස් විශාල විය "මෙකිගෙ විහිලුවක්ද කොහෙද" ඒ හාම ඔහුට සිතිණ.

සුජී ඒ සමඟම 

"නෑ අයිය, ඊයෙ කෝල් දෙකම ගත්තෙ කල්පිට"

"ඈ? මේ හැමදාම එකට ඉන්න එකාට ගෙදර ගිය ටිකට කෝල් ගත්තෙ මොනව කතා කරන්නද?"

සුජීවා බියෙන් මෙන්

"කල්පි තමා කිව්වෙ ඔයා කෝල්කරන වෙලාවට එයාට කෝල් කරන්න කියල. කෝල් වේටින් දකින කොට ඔයා ඉක්මනට මාව හම්බ වෙන්න එයි කිව්ව."

නිලන්තට සියල්ල වැටහින. "අනේ දෙයියනේ මෙකි මෙච්චරටම දේවල් හිතලද! පව් මම නම් මෝඩයෙක් විදිහට තමා පහු ගිය ටිකේ වැඩ කරල තියෙන්නෙ, නැත්ත්නම් මෙයා මෙච්චර හිතන්නෙ නැහැනෙ.

නිලන්ත සුජීවාව තවත් ලඟට ගත්තේය

"ඔයාට දුක හිතුන නේද, ඇත්තටම සොරි ලමයෝ. මම හිතා මතා කෝල් නොකල නෙවෙයි. අර මම කියපු කාරණේ තමා. ඒ උනාට මම වැරදී. තාම තරහද?"

නිලන්ත සුජීවා දෙස ආදරෙන් බලා ඇසුවාය

"පිස්සුද අයියා, මම චුට්ටක් බය වුනා, අයියට මාව එපා වී ගෙන එනවද කියල. මාත් ඉතිං කරදර කරනව වැඩියිනෙ. මාත් වැරදියි"

"හ්ම්ම් අපි දෙන්නම වැරදි, ආදරේ තිබ්බටම මදි. අපි මීට වඩා අපේ ප්‍රශ්ණ කෙලින් කතා කරන්න ඕනෙ. හිත රිදෙයි කියල බයේ ඉන්නෙ නැතුව"

"ඒක ඇත්ත අයිය" සුජී ද පැවසුවේ සතුටු සිතිණි.

"පොඩි රණ්ඩුවක් ඇල්ලුවහම තිබුනටත් වැඩිය ආදරේ වැඩි වෙනවා" සුජීවාට කල්පිගේ උපදෙස් සිහි විය.

හුස්ම පොද උදුරන ඇදුම රෝගය (Asthma)

නිවාඩු දිනයක් වූ බැවින් සුමනා උදේම නිවස පිරිසිදු කිරීමට පටන් ගත්තාය.

"නැගිටිනවා නැගිටිනවා, අවුරුදු දහ අටක් වෙලත් තාම පස්සට අව්ව වැටෙනකල් නිදි"

යැයි පවසමින් ඇය දියණියගේ කාමරයේ මකුලුදැල් කඩමින් දොරරෙදි ගසා දමන්නට විය.

"මොකක්ද අම්ම වදේ නිවාඩු දවසක වත් ටිකක් දවල් එනකල් නිදා ගන්න දෙන්නෙ නැහැනේ"

සිරුරේ මැලි කඩා නැගිටිමින් සිතාරා පැවසීය.
ඉන්පසු කිවිසුම් කිහිපයක් පිට කල ඇය

"මොකද මේ උදේම දූවිලි අවුස්සගෙන" යැයි අසාගෙනම මුහුණ සේදීමට කාමරයෙන් එලියට ගියාය. 

කිවිසුම හා ඇති වූ මද කැස්ස දිගටම පැවතුණි.
මද වේලාවකින් හුස්ම ගැනීම අපහසු වනු දැනෙන් සිතාරා කාමරයට පැමිණියේ ඉන්හේලරය සෙවීමටය.
දියනිය අපහසුවෙන් හුස්ම ගන්නා ආකාරය දුටු සුමනා බියට පත් විය.

"මොකද දුවේ? හතියට එන්න වගේද?"
ඉක්මනට ඉන්හේලර් එක උරන්න"

මාස තුනක් පමණ අවශ්‍යය නොවූ බැවින් ඇදුමට ගන්න ඖෂධ ගැනීමද නවතා මාසයක් පමණ විය.

"දූවිලි ඇවිස්සුන හින්ද වෙන්න ඇති"

ඉන්හේලරය කිහිප විටක් ඉරුවද හුස්ම ගැනීම තවත් අපහසු වනු සිතාරාට දැනින. ඉන්හේලරයද මදක් පරණ වූ එකකි.

"අනේ.. අමෙමේ... ඇය යමක් පැවසීමට උත්සාහ දැරුවද කතා කර ගත නොහැකි විය.

"දුවේ දුවේ! අනේ දෙයියනේ කෙල්ලට අමාරුයි වගේ!"

ඇය හනික අසල්වැසි නිවැසියනට කතා කර ඔවුන්ගේ වාහනයෙන් සිතාරාව ලඟම පිහිටි වෛද්‍යය මධ්යස්ථානය වෙත රැගෙන ගියාය.
ඖෂධ අඩංගු කල ඔක්ෂිජන් ආශ්වාස ප්‍රාශ්වාසයෙන් හා වෛද්‍ය්යවරයා ක්ශණිකව නහර ගත කල ඖෂධ නිසා ඇයගේ ජීවිතට තිබූ අනතුරදායක බව ඉවත් විය.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

ඉහතින් සඳහන් කලේ ඇදුම රෝගියෙකුට ඉතා දරුණු ලෙස රෝගය උත්සන්න වූ අවස්ථාවකි .

ඇදුම රෝගය(Asthma) යනු ඉතා සුලබ ආසාත්මිකතාව නිසා ඇති වන රෝගී තත්වයකි. මෙයද මීට කලින් ඉදිරිපත් කල සොරයිසිස් රෝගය මෙන්ම සිරුරේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්දතියේ ක්‍රියාකාරීත්වයේ අතුරුඵලයක් ලෙස ඇති වන්නකි.

මෙය ඇති වන ආකාරය විස්තර කල හොත්..

ආසාත්මිකතාවයට හේතු වන හේතුකාරකය (උදා - දුවිලි, මල්වල රේනු, සුරතල් සතුන්ගේ රෝම ) නිසා අපගේ ශ්වසන මාර්ගයේ ඇති ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්දතිය උත්තේජනය වී ප්‍රතිදේහ (antibodies) නිපදවීම සිදු වේ. සමහර අයෙකුගේ මෙම ක්‍රියාවලිය අධික ලෙස සිදු වේ. එම නිසා ප්‍රති දේහ අධික ලෙස නිපද වෙන අතර නැවත වරක් ආසාත්මිකතාවයට හේතු වූ හේතුකාරකයට නිරාවරණය වූ විට ඉහත සඳහන් කල ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාවලිය ප්‍රචන්ඩ ලෙස ක්‍රියාත්මක වේ. මෙවිට එම ප්‍රතිදේහ අනු වල බලපෑම නිසා ශ්වසන මාර්ගයේ ඇති මාංශ පේෂි හැකිලීමට ලක් වීමෙන් ශ්වසන මාර්ගය කුඩා වේ. ඊට අමතරව ශ්ලේෂ්මල ස්‍රාවය වැඩි වී එයින්ද වායු ගමනාගමනය අවහිර කරයි. හුස්ම ගැනීමට අපහසු බව ඇති වන්නේ මෙවිටය. දිගින් දිගටම මෙම තත්වය පැවතිය හොත් වායු ගමනාගමනය නතර වන තරමට ශ්වසන මාර්ගය හැකිලී වැසී යමට පවා හැකිය.

මෙය තවත් සරලව පැහැදිලි කල හොත් ඉහත සඳහන් කල ආසාත්මික කාරක සතුරන් නම්, ඔවුන් සිරුරට ඇතුල්වත්ම එම සතුරන් හඳුනා ගෙන ඔවුන්ව විනාශ කිරීමට විශේෂයෙන් පුහුණු කල හමුදාවක් සිරුරෙන් නිපදවයි ඔවුන් ප්‍රතිදේහය. සතුරන් සිරුරෙන් ඉවත් වුවද ඔවුන් පිලිබඳ මතකය හා නිපදවන ලද හමුදාව සිරුරේ ඉතිරි වේ.
නැවත වරක් සතුරන් සිරුරට ඇතුලු වීමකදී පෙර ඉතිරි හමුදාවද නව නිපදවන හමුදාවද දරුණු ලෙස සතුරන්ට එරෙහිව ක්‍රියා කරයි මෙම යුද්දයේදී සිරුරේ නිපදවෙන ද්‍රව්‍ය මඟින් ශ්වසන මාර්ගය කුඩා වීම හා අවහිර වීම සිදු වේ

අපි බලමු ඇදුම රෝගය හා සම්බන්ධ රෝග ලක්ශන තවත් පැහැදිලිව.

ප්‍රධානම ලක්ශන වන්නේ

• වරින් වර ඇතිවන හුස්ම ගැනීමේ අපහහසුව
• හතිය
• කැස්ස
• අධික ශ්ලේෂ්මල ස්‍රාවය
• ශබ්දයක් සහිතව අසීරු හුස්ම ගැනීම
• උර කුහරය විශාලනය වීම. (දීර්ඝ කාලයක් ඇදුම රෝගයෙන් පෙලෙන්නන්)

රෝගය උත්සන්න අවස්ථා වලදී

• වාක්‍යයක් අවසන් කිරීමට නොහැකි තරම් හුස්ම ගැනීම අපහසු වීම.
• හෘද ස්පන්දන වේගය (නාඩි ) වැඩි වීම.

ඉතා අසාධ්‍යය විට (ජීවිතයට හානි වන මට්ටමට )

• ආශවාස ප්‍රශ්වාස කිරීම නොපෙනෙන තරමට අවම වීම.
• සිරුරේ යම් යම් ස්ථාන නිල් පැහැවීම (ඇඟිලි, තොල්)
• හෘද ස්පන්දන වේගය අඩු වීම.
• රෝගියා මලානික වීම හා සිහි මද බවට පත් වීම.

දැන් රෝගය ගැන යම් දැනීමක් තියෙනවනේ ඔයාලට. මී ලඟට අපි බලමු ඇදුම රෝගය ඇති වීමට නැත්නම් රෝගයෙන් පෙලෙන අයෙකුට එය නැවත මතු වීම උත්තේජනය කිරීමට බලපාන හේතු කාරක මොනවාද කියල.

• ආසාත්මික කාරක - (දුහුවිලි, මල් රේනු, සුරතල් සතුන්ගේ රෝම )
• සීතල වාතය
• අධික ලෙස ව‍යායාම කිරීම (ඇදුම රෝගයෙකුට ව්‍යයාම නුසුදුසු යැයි වැරදි වැටහීමක් ඇති කර නොගන්න ක්ශණිකව කය වෙහෙසවන ව්‍යායාම පමනක් සුදුසු නොවේ එවැනි ව්‍යායාමයක හෝ ක්‍රීඩාවක යෙදීමට අවශ්‍යය අවස්ථාවක් වේ නම් ඊට පෙර වෛද්‍යයවරයෙක් හමු වී උපදෙස් ලබා ගන්න. )
• උද්වේගකර හැඟීම්
• ආසාදන තත්වයන්.
• සමහර ඖෂධ (aspirin, NSAIDs, beta-blockers)

ජීවිතය අවදානම් තත්වයකට ඇද දැමීමට තරම් ඉතා ක්ශණිකව උත්සන්න විය හැකි රෝග තත්වයක් බැවින් වරින් වර ඇති වන හුස්ම ගැනීමේ අපහසුවක් නැත්නම් හතිය තත්වයක් ඇත්නම් වෛද්‍යයවරයෙකු හමුව පරීක්ශා කර ගැනීම ඉතා වැදගත්ය. 

කුඩා දරුවන්ගේ හා තරුණ අයගේ මෙම තත්වය බොහෝ දුරට ඇදුම රෝගය වන මුත් වැඩිමහලු අයට වෙනත් ශ්වසන රෝග වර්ග කිහිපයක් පිලිබඳ සලකා බැලිය යුතු බැවින් නිවරැදි පරීක්ශාවකින් රෝග නිර්ණයට පැමිණිය යුතු වේ.

රෝග ඉතිහාසය විමසීමෙන් හා පරීක්ෂාවන් කීපයකට පසු රෝගය නිර්ණය කල හැකිය. ඉන්පසු රෝගය පවතින මට්ටම නිර්ණය කර එයට අනුව ඖෂධ නියම කරනු ලැබේ.
නිවරැදිව වෛද්‍යය උපදෙස් පිලිපැදිය යුතුවන අතර නියම කරන බෙහෙත් නියම මාත්‍රාවට ගත යුතු වේ. වෛද්‍යයවරයා හමු වීමට නියමිත දිනට නොවරදවා පැමිණ ඖෂධ හා ඒවායේ මාත්‍රා වෙනස් කර ගත යුතුවේ. වෛද්‍යය වරයා අනුමත කරන තෙක් ඖෂධ ගැනීම නැවැත්විය නොහැක.

තවත් දැනගත යුතු වැදගත්ම දෙයක් වන්නේ...

ඉන්හේලර් භාවිතය

බොහෝවිට ඇදුම රෝගීන්ට ඉන්හේලර් වර්ග දෙකක් නියම කරනු ලැබේ. වෛද්‍යයවරයාගේ තීරණය අනුව යම් කාලයක් එක දිගට එය පාවිච්චියට සිදු වනු ඇත.
කරල් ඇතුලත් කරන (Dry powder inhaler) හා ඖෂධීය වායුවක් ඇතුලත් වන (Metered-dose inhaler) ලෙස ඉන්හේලර් වර්ග දෙකක් ඇත.

 (Dry powder inhaler) 

 (Metered-dose inhaler) 

ඉතා නිවරැදිව ඉන්හේලරයක් පාවිච්චි කරන අන්දම වෛද්‍යයවරයාගෙන් අසා දැනගත යුතු අතර වෛද්‍යයවරයා ඉදිරියේදීම ඉන්හේලරය උරන අන්දම වරක් නිරූපනය කර ක්‍රමය නිවරැදි බව තහවුරු කරගත යුතුමය.

ඉන්හේලරය භාවිතයෙන් පසු කට සෝදා ගැනීම පුරුද්දක් කර ගන්න. ඒ පෙනහලු වලට යායුතු ඖෂධ උදරයට යාමට ඉඩ හැරීම අතුරු විපාක ගෙන දිය හැකි බැවිනි.

ඉන්හේලරය හා එයට සම්බන්ධ කරන අනෙකුත් ආම්පන්නද පිරිසිදු කරන අන්දමද නිවරැදිව අසා දැන ගත යුතුය. ( මෙහිදී සබන් වතුරෙන් හා සාමාන්‍ය වතුරෙන් සෝදා ගන්න. එම උපකරණ වල ඖෂධ හා ගැටෙන ඇතුල් පෘශ්ඨය කිසි විටෙක රෙදි කැබැල්ලකින් හෝ අතින් හෝ පිරිමැද සේදීම නොකල යුතුය. එමෙන්ම එම ආම්පන්න අව්වේ තබා වේලා ගැනීමෙන් වලකින්න. මද පවනේ වේලා ගැනීම සුදුසුය.)

එලෙසම දැනගත යුතු තවත් ඉතා වැදගත් කරුණක් වේ. ඉන්හේලරයක් (කරල් ඇතුලත් කරන ඒවා නොවේ එබීමෙන් ඖෂධ ලබා ගන්න ඉන්හේලර් ) එබිය හැකි වාර ගණනක් පවතී (100ක් හෝ 200ක් ලෙස ) එම වාර ගණන අවසන් වූ පසු ඉන්හේලරය එබූ විට වාශ්ප එලියට පැමිණියද එහි ඖෂධ අඩංගු නොවේ.
ලිපිය ආරම්භයේ පැවසූ රෝගියාට ඉන්හේලරය භාවිතයෙන් සුව නොවුවේ මේ හේතුවෙනි.

ඔබ ඉන්හේලරයක් පාවිච්චි කරන්නේ නම්, එය මිලට ගත් දිනය කැලැන්ඩරයක හෝ දින පොතක සටහන් කරන්න. දිනපතා පවිච්චි කරන්නේ නම් එය එබිය හැකි වාර ගණන අවසන් වන දිනය ගණන් බලා කලින්ම ඉන්හේලරයක් මිලදී ගන්න. මක් නිසාද එය ඇදුම රෝගියකුගේ ගැලවුම්කරුවා වන බැවිනි.

දිනපතා ඉන්හේලරය භාවිතා නොකරන්නේ නම් මිලදී ගත් දිනයේ සිට එය ඔබන වාරයක් පාසා එය සටහන් කර තබා ගෙන මතක තබා ගන්න.
ඉන්හේලර් භාවිතයට ඇබ්බැහි වීමක් සිදු වනවා යන දුර්මත වලට නොරැවටෙන්න.


අවසාන වශයෙන් ඇදුම රෝගයෙන් නිදහස් වීමට අනුගමනය කලයුතු හුරු පුරුදු කිහිපයක් කෙටියෙන් දැන ගනිමු.

1. නිවස ඇතුලත හා විශේෂයෙන්ම නිදන කාමරය දුහුවිලි අවම වන ලෙස තබා ගන්න.

2. අවම වශයෙන් සතියකට දෙවරක් වත් කොට්ට උර ඇඳ ඇතිරිලි සෝදා තද අව්වුවේ වේලා ගන්න.

3. නිවස ඇතුලත පිරිසිදු කිරීමේදී දුවිලි නොඇවිස්සෙන ලෙස තෙත රෙදි පාවිච්චියෙන් සිදු කිරීම වඩාත් සුදුසුය. අතු ගෑමට වඩා සාර්ථකව තෙත් කරන ලද රෙදි කඩකින් බිම පිස දැමීම (මොප් කිරීම ) මඟින් වඩාත් හොඳින් දුහුවිලි ඉවත් කල හැක.

4. සුරතල් සතුන් නිවස තුල ඇති කිරීම අඩු කරන්න (විශේෂයෙන්ම ඔවුන් නිදන කාමරයට ඇතුලු වීම වලකන්න )

5. රෝම ගැලවී යන හෝ දුහුවිලි රඳන විසිතුරු සතුන් (ටෙඩියන්) නිඳන ඇඳ මත තැබීම වලකන්න.

6. දුම් පානය අතිශය අහිතකර වන අතර. කිසිසේත්ම ඇදුම රෝගියෙකු සිටින නිවසක් තුල වෙන අයෙකුටවත් දුම් පානයට ඉඩ නොදෙන්න.

7. දර ලිපක් භාවිතයෙන් ඉවුම් පිහුම් කරන්නේ නම් එම දුම නිවසට පැමිණීම වලකන්න.

8. මදුරු දඟර වෙනුවට මදුරු දැල් භාවිතා කරන්න.

9. දුහුවිලි සහිත නිතර රථ වාහන ගමන් ගන්නා මාර්ගයකට ඉතා ආසන්නව නිවස පිහිටා ඇති නම් දුහුවිලි නිවසට පැමිනීම වලකින ලෙස ඝන තිර රෙදි යොදන්න. 

10. කැස්ස හෙම්බිරිස්සාව වැනි ශ්වසන ආඅසාදන වලදී  ඉක්මන් වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර වලට යොමු වී මුල් අවස්ථාවේදීම එම රෝග පාලනය කිරීම සිදු කරන්න.

මෙය ඉතා දීරඝ වශයෙන් සාක්ච්ඡාවට ලක් කල යුතු 
රෝගී තත්වයකි. හැකි පමණින් දැනගත යුතුම වැදගත් කරුණු බොහොමයක් අඩංගු කිරීමට උත්සාහ ගත්තෙමි. ඉන් ඔබට යම් උපකාරයක් පහසුවක් වේවා යන්න මගේ ප්‍රාර්ථනයයි. 
ඔබට සුවබර හෙටක්!

ශාපය....!

පැය 3ක පමණ දීර්ඝ බස් ගමන හමාර කරමින් බසයෙන් බැස ගත් තුශාර අත පය හිරි ඇර ගත්තේය. කුඩා අඩිපාරකට මුහුනලා පිහිටි ගරා වැටෙමින් තිබූ පොල් අතු හෙවිල්ලන ලද කුඩා මඩුව බස් නැවතුමක් යැයි ඔහු අනුමාන කලේය.

නුවර.එලියේ සිටද හැතැප්ම 20ක් පමණ දුරින් පිහිටි ප්‍රාථමික වෛද්‍යය මධ්‍යයස්ථානයක වෛද්‍යයවරයා ලෙස පළමු පත් වීම ලැබූ තුශාර වැඩ භාර ගැනීමට නියමිත දිනට සතියක් කලිනම පැමිණියේ වට පිටාව දැක ගැනීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් හා නවාතැනේ තත්වය හා පහසුකම් මැනගෙන නැවත කොලඹ ගොස් වාහනයක අවශ්‍යය දෙවල් ගෙන ඒමේ අදහසිනි. 

ඇත්‍යාවශ්‍යය ඇඳුම් කිහිපයක් දමා ගත් ගමන් මල්ලද කරේ දමා ගත් ඔහු කුඩා අඩි පාර දිගේ ගමන් ආරම්භ කලේය.
මදක් සීත උවද සෙමෙන් හමා ගිය නැවුම් සුලන් පහර හා සීත දෙශගුනයට අනුවර්තනය වී වැඩී තිබුණු ගස් කොලන් තුශාරට පලාත පිලිබඳ ප්‍රසන්න හැඟීමක් ඇති කලේය.

අවට සුන්දරත්වය නරඹමින් අඩි පාර දිගේ හැතැප්ම එක හමාරක් පමණ ඇවිද ආවද වෙහෙසක් නොදැනින. 
මගදී ගැමියන් කිහිප දෙනෙක් හමු වුවද සිනහවක් පෑම මිස කතා බහක යෙදීමට තරම් ඔවුන් කුලුපග නොවූයේ තමාගේ නාගරික පෙනුම නිසා විය හැකි යැයි තුශාර අනුමාන කලේ.

මෙසේ තවත් සුලු දුරක් යන විට හමු වූවේ තේ කඩයකි. ගැමියන් කිහිප දෙනෙක්ම තේ බොමින් කතා බහේ යෙදෙමින් සිටිනු දැකිය හැකි විය.

දුර සිටම තමා ඔවුන්ගේ අවධානයට හසු වී ඇති හැඩක් ඔවුන්ගේ විමසිලිමත් දෑස් තමා වෙත එල්ල වී තිබූ අයුරින් තුශාරට වැටහින.

"ඩිස්පැන්සරියට තව දුරද දන්නැහැ නේද?"
සිනහවක් මුවඟට නගා ගෙන එක් අයෙකු ඉලක්ක නොකර තුශාර විමසීය.

"ඔය ඉස්සරහ තියන පාරෙන් හැරිල තව ටික දුරක් ගියහම හරි මහත්තයො"
එතැන සිටි තරුණයෙකු ගෙන් පිලිතුරු ලැබින.

"මේ අර අලුතින් එනවයි කිව්ව දොස්තර මහත්තය වෙන්න ඇති නේද?"

කඩයේ සිට එලියට පැමිනි කඩේ මුදලාලි යැයි සිතිය හැකි මැදි වියේ පුද්ගලයෙක් විමසුවේය.

"අහ් ඔව් මුදලාලි ඒ මං තමයි. පොඩ්ඩක් පලාත බලා ගෙන යන්න කියල කලින්ම ආවෙ"

"හොඳයි හොඳයි, අන්න අර පේන ගෙදර අපේ ග්‍රාම සේවක මහත්තයගෙ. ඔහොම්මම යමින් ගමන් උන්නැහැවත් මුණ ගැහිල ගියා නම් දොස්තර මහත්තයට දැනැමුතුකම් ටිකක් අරන් යන්න පුලුවන්"

"එක නම් ඇත්ත තමා! ගොඩක් ස්තූතියි, ගිහින් එන්නම්කො"


"හොඳා, පරෙස්සමට මහත්තයො කැලෑ පාර හින්ද සතා සරුපය ගැවසෙනව වැඩියි"

යලි ස්තූති සහගත සිනහවක් හෙලූ තුශාර. ග්‍රාම සේවක මහතාගේ නිවස බලා පිටත් විය.

"හෙහ් තාම කොලු ගැටයෙක් නොවැ, කලින්ම ආවට තව කී දොහක් ඉඳීද කියල බලමුකො"

"අනේ මේ කට වහගෙන ඉදපං සියාතුවො මෙතන පේන කියන්නෙ නැතුව"

"මම කිව්වෙ දෙන් අවුරුදු ගානක ඉදන් වෙන දේනෙ බොලව්"

ගැමියන්ගේ කතා බහින් මඳක් තුශාරට යාන්තමට ඇසින.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 

පැයක් පමණ ග්‍රාම සේවක මහතාගේ නිවසේ ගත කල තුශාරට පලාත පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් ලබා ගත හැකි විය.
තේ පැන් සංග්‍රහයෙන් පසු ඔහු තුශාරට සමු දුන්නේ රාත්‍රී කෑම වේලද කවුරුන් හෝ අත නිල නිවාසයට එවන පොරොන්දුවද දෙමිනි.

නිල නිවාසය තුශාර හිතුවාට වඩා හොඳ මට්ටමේ පැවතිණ. වසර තිහක් හතලිහක් පමණ පැරණි වුවද එය සිත් ගන්නා සුලු විය. බොහෝ කාලයකින් කිසිවෙකු පරිහරණය කල බවක් නම් පෙනෙන්නට නොතිබිණ. 

නිවස පිරිසිදු කිරීමට කවුරුන් හෝ සොයා ගත යුතුයැයි සිතමින් තුශාර රාත්‍රිය ගත කිරීමට සුදුසු කාමරයක් තෝරා ගත්තේය. වඩාත් ඉඩකඩ ඇතිව තනා තිබූ එහි විශාල ඇඳක්ද ලියන මෙසයක් හා අල්මාරියක්ද විය.

ගෙයි තිබූ කොසු කබලක් සොයා ගත් ඔහු කාමරයේ තිබූ මකුදැල් හැකි පමණ ඉවත් කර මේසය හා ඇඳ පිරිසිදු කර ගත්තේය.

ඉන් පසු නිල නිවසට යාබදව තිබූ ලිඳකින් හොඳින් නා ගෙන සැහැල්ලුවෙන් ඇඳේ ඇල වෙනවාත් සමඟම කවුරුන් හෝ කතා කරන හඬ ඇසුනෙන් කමිසයක් දමා ගෙන ඉස්තෝප්පුවට පැමිණියේය.

මිදුලේ සිටියේ හීන්දෑරි වයසක ගැමියෙකි.

"ග්‍රාමසේවක මත්තය දොස්තර මහත්තයට මේක දෙන්න කීවා" ගැමියා බයාදු ස්වරයෙන් පැවසුවේ අතේ තිබූ පාර්සලය තුශාරට පමිනි.

"අහ් රෑ කෑම වෙන්න ඇති, බොහෝම ස්තූතියි මාමෙ මේක අරන් ආවට"

"මේ ග්‍රාම සේවක මහත්තය කිව්ව , දොස්තර මහත්තය ආපු අලුත නිසා අද රෑට මට මෙහෙ මුරට නතර වෙන්නය කියල" හිස කස කසා පැවසූ අයුරින්ම එයට ඔහුගේ එතරම් කැමැත්තක් නැති බව තුශාරට වැටහින.

සිනහවක් පෑ තුශාර
"ඕනැ නෑ මාමේ, මට මොන තනියක්ද! මාම යන්න"

කට පුරා සිනහවක් පෑ ගැමියා ඉක්මණින් ආපසු යන්නට පිටත් වූවේ තුශාරගේ අදහස වෙනස් වේ දැයි බියෙන් මෙනි.

"පාලුව යන්නත් එක්ක කවුරු හරි හිටිය නම් හොඳයි' ඒත් ඉතින් කාටවත් කරදර කරන්නෙ මොකටද. රෑට ඉකමනට කාල නිදා ගන්නවා" සිතමින් තුශාර නිවසට ගොඩ විය.

බැස යන හිරුගේ අවසන් හිරු රැස් පොදක් ජනේලයෙන් කාමරයට වැටින. අහම්බෙන් මෙන් ඉන් අලෝකමත් වූවේ බිත්තියේ කොනක ගසා තිබූ ඡායා රූපයකි. වඩාත් ලඟට ගොස් බැලූ තුශාරට දැකිය හැකි වූවේ එය තරුණියකගේ ඡායා රූපයක් බවය. දුහුවිලි තට්ටුව නිසා හරි හැටි නොපෙනුනද සැලකිය යුතු තරමේ රූප සොබාවක් ඇතැයි ඔහුට සිතින. 

"ඕක පිහදාන්න් ගිහින් අයෙත් දූවිලි ගාගන්න බෑ" මෙසේ සිතන විටම හිරු රැස හිරු හා නොපෙනී ගියේය. අඩ අඳුරේ වුවද ඡායා රූපයේ වූ තරුණිය තමා දෙස ඇස් යොමා සිටින්නේ යැයි ඒ දෙස බලා සිටි තුශාරට සිතිණි.

"මටත් විකාර" 
එසේ සිතමින් ඔහු බෑගය අවුස්සා විදුලි පන්දම හා ඉටිපන්දම් පැකැට්ටුව සොයා ගත්තේය.

"ඉස්සරහට ලයිට් එලියක් දකින්න වෙන්නෙ මාසෙකට දවසක් තමා"
සිතමින් ඉන්ටිපන්දම් දෙකක් දල්වා ගෙන රාත්‍රී කෑම අවසන් කලේය.

"දැන් ඉතින් නිදා ගන්නයි තියෙන්නෙ"
සැනසුම් සුසුමක් හෙලමින් ඇඳට වැටුන තුශාර සිතීය.

මෙසේ විනාඩි කීපයක් ගත වන විට ඔහුට නිවසේ අනෙක් කාමරයේ කිසියම් ශබ්දයක් ඇසින. 
මදක් ඕනෑ කමින් සවන් යොමා සිටි මුත් යලි කිසිත් නෑසින

"වවුල්ලු වෙන්න ඇති අවුරුදු කීයක් මේක වහල තියෙන්න ඇද්ද"

නිදා ගැනීමට ඇස් පියා ගන්නවාත් සමගම යලි දොරක් විවෘත වන හඬ ඔහුට හොඳටම ඇසිණ.

මදක් සැලුන හදින් යුතුව සවන් යොමා සිටි තුශාර විදුලි පන්දම ගෙන ඇඳෙන් නැගිට්ටේය.

"ශෙහ් දොර ලොක් කරන්න විදිහකුත් නැහැනේ, බලමුකො මොකාද ඉන්නෙ කියල" 
දොර පොල්ලක්ද ගෙන සෙමෙන් අඩවල් කර දොර විවෘත කරනවාත් සමගම උණුසුම සුලඟක් කාමරය ඇතුලු විය. 
සිතල රාත්‍රියක උනුසුම් සුළඟක් කොහෙන්දැයි සිතීමට තුශාරට වගක් නොවීය. නිවසේ කාමර කීපයට විදුලි පන්දම අල්ලා හොඳින් පරීක්ෂා කල තුශාර යලි කාමරයට පැමිණියේ සැනසුම් සහගත සිතිනි.

"හුලඟට දොරක් වැහෙන්න ඇති"

යලි ඇඳට පැමිණි මුත් නින්ද එන පාටක් නැත. ඉටිපන්දම් එලියට යාන්තමට මෙන් බිත්තියේ එල්ලා ඇති ඡායා රූපය පෙනෙයි. මේ කවුරු වෙන්නට ඇද්ද සමහර විට කලින් මෙකෙ හිටිය ඩොක්ටර් කෙනෙක්ගෙ දුවක් වෙන්න ඇති.

මේ සිතුවිලි අතරින් ඔහු නින්දට වැටින

පැය කිහිපයකින් ඔහු යලි දහඩිය දමා ගෙන අවදි විය. අසල තිබූ වතුර බෝතලයෙන් උගුරු කිහිපයක් පානය කලේ දඩි බිඩි ගා ගැහෙමින් තිබූ හදවත පාලනය කරන්නට මෙනි.

"මොන විකාර හීනයක්ද ඒ"

ඔහු යලි හීනය මතකයට නගා බලන්නට විය.

ඔහු සිහිනයෙන් දුටුවේ තමා නිදා සිටි කාමරයමය. බිත්තියේ තිබූ ඡායාරූපයෙන් මතු වූ රෑ ඇදුමක් හැඳ සිටි සුරූපී තරුණියක් ඇඳ ලඟට පැමිණ ඔහුව අවදි කලාය. ඉන් පසු එක් අතකින අල්වා ගෙන ඔහුව කැටුව නිවසෙන් ඉවත පිහිටි කුඩා වන රොද වෙත ඇවිද යන්නට විය. මෙසේ මඳ දුරක් ගොස් කිසියම් විශාල ගසක් යටට වී තමා දෙස මහත් අනුකම්පාවෙන් බලා සිටින්නට විය.
ඉන් පසු 

" එන්න මම ඉන්න තැන බලන්න යන්න"

යැයි පවසමින් යලි තදින් ඔහුගේ අතින් අල්වා ගත්තාය. ඉන් පසු ඇය ක්‍රමයෙන් විකෘති වෙමින් පොලව වෙත ගිලී යන්නට විය. තමා කෑගසමින් ඇගෙ ඇත ගලවා ගන්න තැත් කලද අවසානයේ තමාද පොලව වෙත ඇදී යන්නට විය. ඔහු අවදි වූවේ එවිටය.

සිහිනය සිහි කිරීමෙන් යලි අපහසුතාවයට පත් වූ ඔහු ඇඳෙන් නැගිට ජනේලය විවෘතකර හොඳින් හුස්ම ගත්තේ හිත සැහැල්ලු කර ගන්නටය. අවට සඳ රැසින් නැහැවී ඇත. 

පෝය පහු වෙලා දවස් දෙකයිනෙ ගියෙ. අවට සුන්දරත්වය විඳින අතර ඔහුට සිහිනය අමතක විය. 

නමුත් කාමරයේ සිට හමා ආ උනුසුම් සුලඟක් සමග ඔහුට අමුත්තක් දැනින. ඒ නිසාම හැරී කාමරය දෙස බැලූ ඔහුට එකවර විශේෂයක් නොපෙණින. නමුත් ඉට්න්පන්දම් එලිය නොවිහිදෙන තරමට වූ කාමරයෙ ඔහුට විරුද්ධ පස කොනෙහි ඡායාවක් ලෙස සිටගෙන සිටින කිසිවෙකු ඔහුට දිස් විය.

හොඳින් හැරී බැලූ ඔහුට රෑ ඇන්දුමින් සැරසී තමා සිහිනයෙන් දුටු යුවතිය ඒ අයුරින්ම කාමර කෙලවරෙහි සිටගෙන සිටී.

තුශාර ක්ශනිකව විදුලි පන්දම ගෙන ඒ වෙත එල්ල කලේය. දැන් කිසිවෙකු දක්නට නොමැත. 
ඔහු පිස්සෙකු මෙන් කාමරයේ හතර අතට විදුලි පන්දම එල්ල කර බැලූ මුත් කිසිවෙකු දක්නට නොමැති විය.

තමා දුටු දෙය ඔහුට හොඳටම විශ්වාසය.

අහම්බෙන් මෙන් ග්‍රාම සෙවක මහතා දුන් ඔවදනක් සිහි විය. 
"රෑට මොන සද්ද ඇහුනත් දොර ජනෙල් අරින්න එපා
ඔය එක එක මිනිස්සු කියන කතා අහල හිත කලබල කර ගන්නත් එපා"

කුමක් හෝ මෙහි අභිරහසක් තිබිය යුතුය. කෙසේ නමුත් තමා මෙහි ගත කරන අන්තිම රාත්‍රිය යැයි තුශාර සිතා ගත්තේය.

නිදිවර්ජිතව රාත්‍රිය ගෙවූ ඔහු. උදෑසනම බඩු බාහිරාදිය එකතු කර ගෙන නිල නිවසෙන් ඉවත් විය. 
මගදීම හමු වූයේ ග්‍රාමසේවක මහතාය.

"මොකද දොස්තර මහත්තයෝ මේ උදේ රැයින්ම ආපහු යන්නද?"

තුශාර කෙටියෙන් සිදු වූ දෙය ග්‍රාමසේවක මහතාට පැවසීය.

සුසුමක් හෙලූ ග්‍රාම සේවක මහතා

"ඒකත් එහෙමයි එහෙනම්. මහත්තය ආයෙත් එන්න අදහසක් නෑ කියන හින්ද මම ඇත්ත විස්තරේ කියන්නම්"

මීට අවුරුදු අටකට විතර උඩදි ලස්සන දොස්තර නොනා කෙනෙක් මහත්තය වගේම පළවෙනි පත් වීමට මෙහෙට අවා. ගොඩක් කරුණාවන්ත දොස්තර නොනා කෙනෙක්. ඔය නෝනගෙ ලස්සන හින්දම මේ පැත්තෙ ඉන්න තේ වතු අයිතිකාර ලොක්කෙක්ගෙ පුතෙක් පස්සෙන් එන්න ගත්තා. ඒක මහ රස්තියාදු කාරයා. මේ පලාතෙම කෙල්ලො කීයක් නම් අමාරුවෙ වැටුනද ඕක හින්ද.
කොහොමින් හරි දොස්තර නෝනා කැමැත්ත නොදුන් නිසා ඒ මදාවිය දිගටම කරදර කරන්න ගත්ත. හොඳින් හෝ නරකින් ඌට ඔන දේ කර ගන්නවා කියල තමයි කිය කියා හිටියෙ. 

මෙහෙම ටික දවසක් ගිහින් හදිස්සියෙම දොස්තර නෝනා අතුරුදහන් උනා. කට කතා නම් තියෙනවා අර නොසන්ඩාලය  ඒ ගෑනු ලමයව මරල ඔය පේන කෙලෑවෙ කොහෙ හරි හංගල තියනවා කියලා.

ඇත්ත නැත්ත දැන ගන්න ඌ ඉතුරු වුනෙත් නෑ. එකත් ඒ දවස් වලම ඔය කැලේ තිබුන මඩ ගොහොරුවක ගිලිලා මැරිලා හිටියා.

ඉතිං මහත්තයො එදායින් පස්සෙ ආපු එක දොස්තර මහත්තෙයෙක් වත් එක රැයකට වැඩිය මෙහෙ නතර වුනේ නෑ"

කතාව අසා සිටි තුශාරට යලි යලිත් රාත්‍රියේ දුටු යුවතිය මැවී පෙනෙන්නාක් මෙන් විය. 

"මම යන්නම් ග්‍රාමසේවක මහත්තයා, බොහොම ස්තූතියි කරපු උදව් වලට"

කඩිමුඩියේ තේ කඩය පසු කර යන තුශාර දුටු තේ කඩයේ සිටි ගැමියන් යලි කසුකුසු ගාන්නට විය.

"ඕන්න මම කිව්ව නේද බොලාට, ඔය යන්නෙ ආ පයින්ම"

"උම්බෙ කටවහ තමයි සියාතුවො නොදකින්"

"හහ් කටවහ? මොන වහක් වත් නෙමෙයි බොලව් රැ මැදියමේ උදව් ඉල්ලල කෑ ගහන ගෑනියෙක්ව බේර ගන්න යන්න කොන්ද පණ තියන එකෙක් මේකෙ නොහිටිය එකේ පාපෙට තමයි මෙහෙ එවුන්ට බේත් උගුරක් බොන්න හැතැප්ම විස්සක් තිහක් ගාටන්න වෙලා තියෙන්නෙ"

එයට පිලිතුරු ලැබෙන බවක් තුශාරට නොඇසින.

සමට වින කරන පොතු කබර රෝගය - සොරයිසිස් (Psoriasis)

සිය පෙම්වතිය දැකීමට යාමට කඩිමුඩියේ සැරසෙමින් සිටි ගයාන් ඔහු ඇඳ සිටි තද නිල් පැහැති කමිසය මත වැටී තිබූ සුදු පැහැති කුඩු වැනි යමක් දැක්කේය.

එසැණින් හිස කෙස් ඔසවා හිසකෙස් වල පිටත මායිම බැලූ ඔහු කම්පාවට පත් විය.

"ෂිහ් මේ කරුමෙ ආයෙත් හැදිල"

පවසමින් ගයාන් එම පෙදෙසේ තිබූ සුදු පැහැති කොටස් සූරා දමන්නට විය.  

එසේ කර දණහිස හා වැලමිට දෙස බැලූ ඔහු එවායේද මතු වී තිබූ සුදු පැහැයට තුවාලයක් සුව වූ පසු දක්නට ලැබෙන කබොල වැනි කැලැල් දෙස ශෝකයෙන් බලා සිටියේය.

"මේක හොඳ වෙන්නෙ නැද්ද මංදා!'

මීට මාස 6 කට පමණ පෙර නව රැකියාවක් සඳහා ඔහු කුරුණෑගලින් නුවර.එළිය බලා ගියේය. ඒ ගොස් සති දෙකක් පමණ ගත වන විට මුල් වරට මෙම රෝගයේ ලක්ශන සුලු වශයෙන් ඔහුට දැකිය හැකි විය.

මුලින් වැලමිටෙහි ඇති වූ මෙම කැලැල් පසුව දණ හිස් වලටද ඉන්පසු කණ් පෙති හා හිසකෙස් වල පිටත සීමාවෙහිද ඇති විය.

විවිධාකාර අත් බෙහෙත් හා ගොඩ වෙදකම් කලද සුව නොවූ බැවින් ගයාන් මේ ගැන සිටියේ මහත් මානසික පීඩනයකිනි.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 

ඉහද සඳහන් කලේ සොරයිසිස්(Psoriasis) එහෙමත් නැත්නම් පොතු කබර නම් රෝගය ඇති වූ මුල් අවදියේ ඉන් පීඩා විදින තරුණයෙකු පිළිබඳ කෙටි විස්තරයකි.

මෙය වර්ථමානයේ චර්ම රෝග අතර තරමක් බහුලව දැකිය හැකි රෝගී තත්වයකි. ජනගහනයෙන් 2% පමණ පිරිසක් මෙයින් පීඩා විදින බව සමීක්ශණ මගින් පෙන්වා දී ඇති අතර ස්ත්‍රී පුරුශ බේදයකින් තොරව මෙම රෝගය වැලඳිය හැකියි.

මෙම සොරයිසිස් රෝගය ඇති වීමට හේතුව තවමත් හරියාකාරව සොයා ගෙන නොමැත. නමුත් වඩාත් පිළිගත් මතය වන්නේ ජානමය බලපෑමක් නිසා ඇති වන්නක් බවය. එනම් මෙය කිසිම විටක බෝවන රෝගයක් නොවේ.

රෝගය ඇති වන යාන්ත්‍රණ සරලව සඳහන් කලහොත්....

මෙය සිරුරේම ඇති ප්‍රතිශක්තිකරණ යාන්ත්‍රණයක් සිරුරට විරුද්ධව ක්‍රියා කිරීමක් නිසා ඇති වන්නකි. එම ක්‍රියාවලිය පණ ගැන් වීමට පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට විශේෂිත වූ යම් හේතුවක් (Provocating factor) බලපායි

උදා :-

• තුවාල - රසායනික ද්‍රව්‍ය, වැටීම් සීරීම්, ආසාදන නිසා ඇති වන තුවාලයක් මෙම ක්‍රියාවලිය අරම්භ වීමට හේතුවක් විය හැක.

• ආසාදන - සමහර බැක්ටීරියා ආසාදන (Streptococcal pharyngitis), හෝ වයිරස් ආසාදන (HIV) නිසා

• ඖෂධ - Lithium, Sysyemic Corticosteroids , වැනි ඖෂධ කාලයක් ගෙන නැවැත් වූ විට, මැලේරියාව සඳහා ලබා දෙන සමහර ඖෂධ වර්ග නිසා, රුධිර පීඩනය සඳහා ලබා දෙන ඖෂධ නිසා (beta-blockers)

• හිරුඑළිය
• මානසික පීඩනය
• දුම් පානය
• මත්පැන්
• හෝමෝන වල වෙනස් කම්

ඉහත සඳන් කල අනපේක්ශිත අරම්භක උත්තේජනයක් නිසා සිරුරේ නිපදවෙන ප්‍රතිශක්තිකරණයට අදාල ප්‍රෝටීන වර්ග මගින් සිරුර ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කරනවා. 

තවත් සරලව කිව්වොත් ඉහත සඳහන් කල දේවල් සිරුරට සතුරු දෙයක් යැයි හඳුනා ගෙන ඒවාට විරුද්ධව හමුදාවක් නිපදවනවා. එම හමුදාවට සතුරන් හා සිරුරේම කොටස් හරියාකාරව වෙන්කර හදුනා ගත නොහැකි වීමේන් සිරුරේම සමහර කොටස් වලට පහර දීම සිදු වෙනවා. මෙම රෝගයේදී  එම පහර දීමට ලක් වෙන්නෙ සම.

මෙම පහරදීම නිසා සමේ සමහර ස්ථාන මිය යනවා. එවිට තමයි රෝග ලක්ශණ ඇති වෙන්නේ.

අපි බලමු මෙම සොරයිසිස් රෝග්යේ රෝග ලක්ශණ මොනවාද කියල

- ප්‍රධානම ලක්ෂනය වන්නේ සමේ ඇති වන වෙනස් කම්. මෙහිදී දද ස්වරූපයට සමේ කැලැල් ඇති වීමක් සිඳු වේ. එම කැලැල් පැහැදිලි සීමාවන් සහිතය. කබොලක් වැනි පහසුවෙන් ගැලවී යන කොටසක් උඩට මතු වී තිබෙනු දැකිය හැක.

වෘත්තාකාර හෝ වලයාකාර හැඩයෙන් යුක්ත වේ.

කැලල මතුපිට රතු හෝ රෝස පැහැ ගන්නා අතර රිදී සුදු පැහැති පහසුවෙන් ගැල්වී යන පොතු ආකාරයේ කබොලකින් වැසී පවතී.

- බොහෝ විට දණ හිසෙහිද ඊට පහලින් කකුලේ ඉදිරිපසද, වැලමිටෙහි හා වැලමිටට පහලින් අතෙහි පිටිපසද අතැඟිලි වල ආරම්භක පුරුක් වල හිස් මත, හිසකෙස් අතර සමෙහි හා කන්පෙත්තෙහි මෙම කැලැල් ඇති වේ.

- මීට අමතරව අත්ල හා යටි පත්ල ගොරෝසු වීම සිදු වේ. යටි පතුල් පැලීමද එහිම අතුරු විපකායක් ලෙස ඇති විය හැක.

- රෝගය කාලයක් පවතින විට නියපොතු කඩතොලු වී කැඩී යාම හා නියපොතු විරූපී වීම සිදු වේ.

- සමහර අවස්තා වලදී මෙයින් අස්ථිවලටද බලපෑම් ඇති වේ (Psoriatic Arthritis) මෙම තත්වය හන්දිපත් කැක්කුම ඇති වීමෙන් හඳුනා ගත හැක.

මෙයාකාරයෙන් ඇති වන රෝග ලක්ෂන කාලයත් සමග වෙනස් වේ. කාලගුණය, ආහාර පාන හා මානසික ආතතිය වැනි බලපෑම් මඟින් රෝගය අඩු වැඩි වීම සිදු වේ. ඒ අනුව රෝග ලක්ශන විටින් විට යටපත් වීම හා මතු වීම සිදු වේ.

ප්‍රතිකාර

රෝගයේ මුල් අවදියේම විධිමත් ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු වීම වැදගත්ය. නිට්ටාවටම සුව කල නොහැකි මුත් රෝග ලක්ෂන ඇති වීම වලක්වා ගත හැකි මට්ටමට ප්‍රතිකාර මගින් රෝගය පාලනය කල හැක. 

(ආයූර්වේද වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර ක්‍රම මගින් මෙම රෝගය නිට්ටාවටම සුව කල හැකි බවට මතයක් ඇති මුත් පිළිගත හැකි සාක්ෂි මා හට නොමැති බැවින් ඒ පිලිබඳ අදහසක් දැක්විය නොහැක )

බටහිර වෛද්‍යය ක්‍රමය යටතේ රෝගය පාලනය සිදු වේ. ඒ අනුව ප්‍රතිකාර ක්‍රම 3ක් වේ.

1. ආලේපන (Topical Treatments)

මේ යටතේ ඇති ආලේපන වර්ග මගින් සමේ ඇති වන දද ආකාරයේ පැල්ලම් අඩු කිරීම සිදු වේ. අනවශ්‍යය ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරීතවය අඩු කරන රසායනික ද්‍රව්‍යයයන්ද විටමින් වර්ගද ලිහිසිකාරකද මෙම අලේපන වල අඩංගු වේ, එමගින් සාමාන්‍ය සමක් නැවත ඇති කිරීමට හැකි වේ.

2. ආලෝක කිරණ ප්‍රතිකාර (Phototherapy)

වඩාත් පැතිරුණු හා ආලේපන ප්‍රතිකාර වලට ප්‍රතිචාර නොදක්වන රෝගීන්ට මෙම ප්‍රතිකාර ක්‍රමය භාවිතා කෙරේ.

විශේෂිත තරංග ආයාම යටතේ පෙරා ගත් ආලෝක කිරණ සමට ගැටීමට සැලැස්වීම මෙහිදී සිදු වේ.

ආලේඅපන හා ශරීර ගත ඖෂධ සමඟද මෙම ප්‍රතිකාර ලබා දීම සිදු වේ.

3. ශරීර ගත ඖෂධ (Systemic Therapy)

ආලේපන හා අලෝක කිරණ ප්‍රතිකාර වලින් පාලනය නොවන විට එම ප්‍රතිකාර ක්‍රම වලට සමාන්තරව මෙම ඖෂධ ලබා දේ.

අසිථිවලටද හානි වන ආකාරයට රෝගය ඇති වූවන්ට අනිවාර්‍යයයෙන් ශරීර ගත ඖෂ්ධ ලබා දෙනු ලැබේ.

මාස 6ක පමණ කාලයක් නොකඩවා මාත්‍රාව වෙනස් කරමින් ඖෂධ ලබා දී රෝගය පාලනය කරන අතර රෝග ලක්ෂන නැවත මතු වීමක් සිදු වුව හොත් යලි ප්‍රතිකාර ආරම්භ කෙරේ.

රෝගය පාලනයට අවශ්‍යය මානසික හා චර්යාත්මක උපදෙස් නිවරැදිව පිලිපැදීම සාර්ථකව රෝගය පාලනයට උපකාරී වේ.

පිරිසිදුව සිටීම, රෝගය උත්සන්න වීමට බලපාන ආහාර පාන පිලිබඳ සැලකිලිමත් වීම, වෛද්‍යය උපදෙස් නිවරැදිව පිළිපැදීම, විවේකයෙන් සැහැල්ලුවෙන් සිටීම මඟින් මානසික පීඩනය අවම කර තබා ගැනීම රෝගය පාලනයට ඉතා වැදගත් වේ.

මෙම රෝගය ඕනෑම අයෙකුට වැළදිය හැකි රෝගයකි. කිසිවිටකත් රෝගියෙකුගෙන් තවත් අයෙකුට බෝ වීමක් සිදු නොවේ. ජාන වල බලපෑමක් නිසා ඇති වන්නකි. මේ නිසා කිසිම විටක මෙම රෝහීන් කොන් කිරීමක් හෝ ඒ පිළිබඳ අනවශය ලෙස විමසා අපහසුතාවයට පත් කිරීමක් හෝ සිදු නොකරන්න.

නිවරැදි වෛද්‍යය උපදේශනයකට යොමුවී නැති අයෙක් නම්, මේ පිළිබඳ දැනුවත් කර වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර වෙත යොමු කරන්න. රෝග ලක්ෂන සම්පූර්ණයෙන්ම වගේ අතුරුදහන් වන ආකාරයට රෝගය පාලනය කල හැකි බව පැහැදිලි කර ඔවුන් දිරිමත් කරන්න.